۱۶-آبان-۱۳۸۸, ۱۹:۵۷:۵۹
محمد حسین کاظمی دکترای برق گرایش کنترل از دانشگاه صنعتی امیر کبیر، فوق لیسانس کنترل از دانشگاه صنعتی شریف و لیسانس الکترونیک را از دانشگاه خواجه نصیر اخذ کرده است. هم اکنون هم مدیر واحد روباتیک و اتوماسیون شرکت مهندسی توسعه سایپا یا همان سیکو است. علاوه بر این وی در دانشگاه شاهد نیز تدریس میکند. کار حرفهای خود را در پژوهشکده سیستمهای پیشرفته صنعتی وابسته به دانشگاه صنعتی شریف و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران شروع کرد. این پژوهشکده تقريباً اولین واردکننده روباتهای صنعتی به ایران بوده اما سیاستهای آن به تدریج تغییر کرده است. چند سال بعد ایران خودرو در این زمینه شرکت تام را تأسیس کرد و در سایپا نیازسنجی، تهیه و نصب روباتهای صنعتی اکنون یکی از وظایف شرکت سیکو یا همان شرکت مهندسی توسعه سایپاست. هرچند کارهایی که تاکنون در زمینه اتوماسیون و روباتیک انجام شده در خور شأن و پتانسیلهای گروه خودروسازی در مقایسه با سایر خودروسازان دنیا نیست، اما در هر صورت حرکتهای جدیدی آغاز شده است. دکتر کاظمی به کمک دکتر آریا الستی از دانشگاه صنعتی شریف حدود پنج سال پیش در سیکو، واحد روباتیک و اتوماسیون را راه‌اندازي کردند که هدف از تشکیل این واحد حمایت و پشتیبانی از فعالیتها و پروژههای روباتیک گروه سایپاست. این واحد در پنج سال گذشته پروژههای مختلفی اجرا کرده است، از جمله نصب و راه‌اندازي سلول روباتيك نقطه جوش در خط قدیم پراید، که در آن دو روبات صنعتی ABB جایگزین روباتهای کاوازاکی قدیمی شدند. این سلول اکنون در حال کار در خطوط سایپاست. در حال حاضر دو پروژهی دیگر هم در شرف نهایی شدن است؛ پروژهی پاشش پیویسی کف بدنه پراید به کمک روبات صنعتی و دیگری پروژه ماستیکزنی شیشههای پراید. همچنین در پارسخودرو نیز یک سلول روباتیک چسبزنی دور شیشهی خودروی تندر 90 طراحی و اجرا کردهاست. این واحد، طراحی، نصب و اجرا را در همه زمینهها اعم از سختافزار و نرمافزار را انجام میدهد. بعد از طراحی يك سلول روباتيك، اجزای آن از یکی از شرکتهای معتبر در این زمینه، از جمله ABB، هیوندایی و غیره خریداری میکنند. این واحد از نرمافزار Robcad استفاده میکند که امکان شبیهسازی خطوط روباتیک و غیرروباتیک را فراهم میآورد. سلول طراحی شده یک بار در واحد روباتیک سیکو امتحان و بعد به خط منتقل میشود.
دکتر کاظمی معتقد است سیکو میتواند ادعا کند که تمامی پروژههای روباتیک را از ابتدا تا انتها اجرا و مدیریت کند. در زمينه روباتيك در كشور، هرچند گروههای مختلفی در زمینه روبات کار کردهاند اما منسجم و هدفمند عمل نکردهاند، درضمن آن چه در دانشگاهها پیگیری میشود با آن چه در صنعت مورد نیاز است تفاوت دارد و به همین دلیل روباتیک دانشگاهی در ایران با روباتیک صنعتی فاصله زیادی دارد و حتی بعضی از استادان برجسته در زمينه روباتيك وجود دارند كه تا كنون سروکار زیادی با روباتهای صنعتی نداشته‌اند. به علاوه در میان صنایع، بیشتر صنعت خودرو به روباتهای صنعتی روی آورده است.
مدیر واحد روباتیک و اتوماسیون سیکو دربارهی دلايل روی آوردن به روبات در صنعت میگوید: سه دليل اصلي براي استفاده از روبات وجود دارد، افزایش کیفیت، وجود محیط‌هاي زیانبار و خطرناک برای نیروی انسانی-حتی اگر توجیه اقتصادی نداشته باشد-و سوم در شرایطی که نیاز به افزایش تیراژ تولید است و در گلوگاهها نیروی انسانی سرعت لازم را ندارد.
دکتر کاظمی با نقل قول از نشریه IFR (مخفف International Federation of Robotics) آمار جالبی مطرح میکند و میگوید: در آمار این نشریه برای سال 2005 در شاخه روباتیک صنعتی جهش 30 درصدی در به کارگیری روباتها رخ داده است. تعداد رباتهای نصب شده در سال 2005 حدود 136 هزار و 700 ربات بوده و اگر جهان را به سه بخش آمریکا، اروپا و آسیا تقسیم کنیم، رشد سال 2005 بیشتر مربوط به آمریکا و آسیاست. چون در اروپا سالهاست که استفاده از روبات به تعادل رسیده است. این رشد بیشتر درصنعت خودرو و سایر صنایع نظیر الکترونیک، مخابرات و کامپیوتر اتفاق افتاده است. در آسیا بیشترین مصرف روبات در کشورهای ژاپن و کره است. جالب است بدانید کره در سال 2005 در زمینه به کارگیری روبات 138 درصد رشد داشته یعنی حدود 13 هزار روبات در سال 2005 مصرف کرده است. بعد از این دو کشور با فاصله نسبتاً زیادي چین قرار دارد، هند، اندونزی، مالزی، فلیپین، سنگاپور، تایوان، تایلند و ویتنام در رده‌هاي بعدي قرار دارند كه دز مجموع رقم بسیار ناچیزی را به خود اختصاص دادهاند.
دکتر کاظمی در باره چگالی روبات چنین توضیح میدهد: اگر تعداد روبات نسبت به تعداد کارگر را چگالی روبات بناميم. در حال حاضر به ازای هر 10 هزار کارگر در ژاپن 352، در کره 173، در آلمان 171، ایتالیا 130، سوئد 117، فنلاند 99 و فرانسه 84 روبات وجود دارد. این چگالی برای کل صنایع است، اگر چگالی روبات در صنعت خودرو را در نظر بگیریم، در ژاپن 1710، روبات به ازای هر 10 هزار کارگر وجود دارد، این رقم برای ایتالیا 1600، آلمان 1180، فرانسه 1120، اسپانیا 950، ایالات متحده 770، انگلستان 610 است.
در مورد قیمت روبات دکتر کاظمی گفت: از سال 1990 تا 2005 قیمت روباتها تقریباً نصف شده ضمن آن که در این 15 سال کیفیت و کارایی روباتها و تعداد اعمالی که انجام میدهند تقریباً پنج برابر شده است. البته میتوان این نکته را نیز لحاظ کرد که حقوق و مزایای کارگر در سال 2005 بسیار بالاتر از سال 1990 است؛ حتی بر اساس آمارهای موجود دراین 15 سال در ایالات متحده حقوق و مزایای کارگری حدود 80 درصد افزایش داشته است.
دکتر کاظمی از ارائه این آمار به این نتیجه رسید که در ایران پتانسیل زیادی برای استفاده از روبات وجود دارد. زیرا چگالی روبات در ایران فاصله زیادی با کشورهای صنعتی دارد. در ایران آمار دقیقی وجود ندارد اما بعید است که کل روباتهای صنعتی در ایران به 1000 دستگاه برسد. اگر سایپا به کیفیت میاندیشد ناچار است میزان استفاده از روباتهای صنعتی را افزایش دهد. این که روبات جای کارگر را میگیرد یک باور اشتباه اشت که متأسفانه بعضی از مدیران نیز بر این باورند. روباتهای صنعتی شرکتها را نه تنها از کارگر بینیاز نکرده بلکه موجب رشد و ارتقای دانش فنی کارگران میشود و کار را آسان و کمخطر میکند. اگر بررسی شود مشخص خواهد شد که با نصب روبات صنعتی در ایرانخودرو و سایپا نه تنها کارگری اخراج نشده بلکه استفاده از روباتها کارآفرین نيز بوده است. البته هدف بالا بردن آمار بهره گرفتن از روبات نیست باید در نهایت استفاده از فناوری موجب افزایش کیفیت، ایمنی و سلامت نیروی انسانی و افزایش سرعت کار شود. نتایج، رسیدن به این هدف را به خوبی نشان میدهد. يكي از الزامات اوليه پذيرش اين باور است كه استفاده از روبات‌هاي صنعتي و تكنولوژي‌هاي نو مي‌تواند در تعالي و رشد صنعتي كشور موثر واقع شود. در اين راستا فرهنگ‌سازي استفاده از روبات به همراه افزايش سطح دانش و آگاهي نيروهاي صنعتي كشور از مديران ارشد گرفته تا مديران مياني و پرسنل مهندسي و نيروهاي كارگري لايه پايين مي‌تواند مثمر ثمر واقع شود.
دکتر کاظمی معتقد است سیکو میتواند ادعا کند که تمامی پروژههای روباتیک را از ابتدا تا انتها اجرا و مدیریت کند. در زمينه روباتيك در كشور، هرچند گروههای مختلفی در زمینه روبات کار کردهاند اما منسجم و هدفمند عمل نکردهاند، درضمن آن چه در دانشگاهها پیگیری میشود با آن چه در صنعت مورد نیاز است تفاوت دارد و به همین دلیل روباتیک دانشگاهی در ایران با روباتیک صنعتی فاصله زیادی دارد و حتی بعضی از استادان برجسته در زمينه روباتيك وجود دارند كه تا كنون سروکار زیادی با روباتهای صنعتی نداشته‌اند. به علاوه در میان صنایع، بیشتر صنعت خودرو به روباتهای صنعتی روی آورده است.
مدیر واحد روباتیک و اتوماسیون سیکو دربارهی دلايل روی آوردن به روبات در صنعت میگوید: سه دليل اصلي براي استفاده از روبات وجود دارد، افزایش کیفیت، وجود محیط‌هاي زیانبار و خطرناک برای نیروی انسانی-حتی اگر توجیه اقتصادی نداشته باشد-و سوم در شرایطی که نیاز به افزایش تیراژ تولید است و در گلوگاهها نیروی انسانی سرعت لازم را ندارد.
دکتر کاظمی با نقل قول از نشریه IFR (مخفف International Federation of Robotics) آمار جالبی مطرح میکند و میگوید: در آمار این نشریه برای سال 2005 در شاخه روباتیک صنعتی جهش 30 درصدی در به کارگیری روباتها رخ داده است. تعداد رباتهای نصب شده در سال 2005 حدود 136 هزار و 700 ربات بوده و اگر جهان را به سه بخش آمریکا، اروپا و آسیا تقسیم کنیم، رشد سال 2005 بیشتر مربوط به آمریکا و آسیاست. چون در اروپا سالهاست که استفاده از روبات به تعادل رسیده است. این رشد بیشتر درصنعت خودرو و سایر صنایع نظیر الکترونیک، مخابرات و کامپیوتر اتفاق افتاده است. در آسیا بیشترین مصرف روبات در کشورهای ژاپن و کره است. جالب است بدانید کره در سال 2005 در زمینه به کارگیری روبات 138 درصد رشد داشته یعنی حدود 13 هزار روبات در سال 2005 مصرف کرده است. بعد از این دو کشور با فاصله نسبتاً زیادي چین قرار دارد، هند، اندونزی، مالزی، فلیپین، سنگاپور، تایوان، تایلند و ویتنام در رده‌هاي بعدي قرار دارند كه دز مجموع رقم بسیار ناچیزی را به خود اختصاص دادهاند.
دکتر کاظمی در باره چگالی روبات چنین توضیح میدهد: اگر تعداد روبات نسبت به تعداد کارگر را چگالی روبات بناميم. در حال حاضر به ازای هر 10 هزار کارگر در ژاپن 352، در کره 173، در آلمان 171، ایتالیا 130، سوئد 117، فنلاند 99 و فرانسه 84 روبات وجود دارد. این چگالی برای کل صنایع است، اگر چگالی روبات در صنعت خودرو را در نظر بگیریم، در ژاپن 1710، روبات به ازای هر 10 هزار کارگر وجود دارد، این رقم برای ایتالیا 1600، آلمان 1180، فرانسه 1120، اسپانیا 950، ایالات متحده 770، انگلستان 610 است.
در مورد قیمت روبات دکتر کاظمی گفت: از سال 1990 تا 2005 قیمت روباتها تقریباً نصف شده ضمن آن که در این 15 سال کیفیت و کارایی روباتها و تعداد اعمالی که انجام میدهند تقریباً پنج برابر شده است. البته میتوان این نکته را نیز لحاظ کرد که حقوق و مزایای کارگر در سال 2005 بسیار بالاتر از سال 1990 است؛ حتی بر اساس آمارهای موجود دراین 15 سال در ایالات متحده حقوق و مزایای کارگری حدود 80 درصد افزایش داشته است.
دکتر کاظمی از ارائه این آمار به این نتیجه رسید که در ایران پتانسیل زیادی برای استفاده از روبات وجود دارد. زیرا چگالی روبات در ایران فاصله زیادی با کشورهای صنعتی دارد. در ایران آمار دقیقی وجود ندارد اما بعید است که کل روباتهای صنعتی در ایران به 1000 دستگاه برسد. اگر سایپا به کیفیت میاندیشد ناچار است میزان استفاده از روباتهای صنعتی را افزایش دهد. این که روبات جای کارگر را میگیرد یک باور اشتباه اشت که متأسفانه بعضی از مدیران نیز بر این باورند. روباتهای صنعتی شرکتها را نه تنها از کارگر بینیاز نکرده بلکه موجب رشد و ارتقای دانش فنی کارگران میشود و کار را آسان و کمخطر میکند. اگر بررسی شود مشخص خواهد شد که با نصب روبات صنعتی در ایرانخودرو و سایپا نه تنها کارگری اخراج نشده بلکه استفاده از روباتها کارآفرین نيز بوده است. البته هدف بالا بردن آمار بهره گرفتن از روبات نیست باید در نهایت استفاده از فناوری موجب افزایش کیفیت، ایمنی و سلامت نیروی انسانی و افزایش سرعت کار شود. نتایج، رسیدن به این هدف را به خوبی نشان میدهد. يكي از الزامات اوليه پذيرش اين باور است كه استفاده از روبات‌هاي صنعتي و تكنولوژي‌هاي نو مي‌تواند در تعالي و رشد صنعتي كشور موثر واقع شود. در اين راستا فرهنگ‌سازي استفاده از روبات به همراه افزايش سطح دانش و آگاهي نيروهاي صنعتي كشور از مديران ارشد گرفته تا مديران مياني و پرسنل مهندسي و نيروهاي كارگري لايه پايين مي‌تواند مثمر ثمر واقع شود.