لنزها
لنز مجموعه اي است از عدسيهاي مختلف يا تركيبهاي خاص ، كه هر تركيب آن عمل تشكيل تصوير را به گونه اي متفاوت در دوربين انجام مي دهد .
علت اينكه چندين عدسي را منار هم مي گذارند تا باز هم عمل يك عدسي را انجام دهند اين است كه يك عدسي به تنهايي براي تشكيل تصوير كافي نيست .
براي مثال اگر به يك دوربين معمولي دقت كرده باشيد ، ملاحضه كرده ايد كه تصوير در وسط عدس ي واضح است اما يك حالت كادري شكل دارد و هر چه به حاشيه عدسي نزديكتر شويم از وضوح آن كاسته مي شود .
عدسيها هركدام به تنهاي براي تشكيل تصوير محدوديتها و معايب خاص خود را دارند از اين رو سازندگان عدسيها با مطالعه و بررسي مستمر تركيبهاي گوناگون آنها به تدريج مجموعه هاي مستوعي ازآنها را براي شرايط مختلف طراحي كرده اند كه عدسيها هر مجموعه خطاهاي يكديگر را به نسبت رفع مي كنند و در مجموعه تصويري قابل قبول ارائه مي دهند .
البته ساختار و كيفيت اپتيكي لنز هاي كارخانه هاي مختلف يكسال نيست و لنز هاي خوب بعضي سازنده ها تا چندين برابر لنز هاي مشابه ديگر قيمت دارند .
براي تشكيل تصوير ي واضح با نور مناسب روي صفحه حساس به نور ( CCD ) بيشتر لنز ها به دو يا سه وسيلة مهم مجهز هستند .
ابزار كانوني كردن ( فوكس ) عدسيها براي تنظيم فاصله فيلم برداري كه اين يك طقه دستي يا سيستمي خودكار ( اتوفوكوس ) يا مردو باشد و ديافراگم كه با روزنة آن شدت عبور نور كنترل مي شود و بعضي لنز ها به شاتر پره اي دافع هم مجهز هستند كه اين وسيله مدت زمان نور ديدن فيلم را كنترل مي كند .
قدرت پوشش لنز ها : دايره وضوح تصوير
لنز ها يك نگاه بر بيرون دوربين دارند ويك نگاه به طرف داخل دوربين كه اين زاويه ديد داخلي تعيين كنندة قدرت سر براي پوشش سطح كامل صفحه حساس است .
لنز ها به طور طبيعي تصويري دايره ولو از اجسام جلوي خود را روي فيلم تشكيل مي دهند لذا ساختار لنز ها براي دو گروه از دوربين ها بايد به گونه اي با حد كد دايرة تصوير آنها تمام كاور صفحه حساس CCD را با وضوحي يكنواخت بپوشاند ( براي پوشش مناسب ، دايرة وضوح تصوير بايد بزرگتر از اندازة قطر كاور صفحه حساس باشد چون تصوير در حاشية كنار دايره وضوح خوبي ندارد ) .
در بين تمام لنز ها كه براي هر گروه از دوربين هاي قطع كوچك ، متوسط و بزرگ ساخته مي شوند . لنز هايي هستند كه زاويه ديد آنها ( زاويه پوشش قطر CCD ) حدود 50 تا 55 درجه است با يك محاسبه ساده رياضي ( در يك مثلث ضلع مقابل به زاويه 53 درجه با ارتفاع عمود بر آن ضلع برابر است ) متوجه مي شويد كه در اين زاويه فاصله كانوني لنز ، قطر تصوير ي كه اين لنز ها روي CCD تشكيل مي دهد برابر است اين زاويه ديد روست شبيه زاويه ديد چشم انسان است .
به همين دليل هر تصويري كه اين لنزها روي صفحه حساس ثبت مي كند . در ديد چشم انسان بسيار طبيعي و عادي جلوه مي كند . از اين رو تمام لنز هايي رل كه فاصله كانوني آنها برابر قطر تصوير فيلم آنهاست ، لنز هاي عادي يا نرمال مي نامند لذا لنز نرمال (( لنز استاندارد )) هر دوربين محسوب مي شود .
بدين ترتيب ، هر چه زاويه ديد لنز ( و به تبع آن ميدان ديد خارجي لنز ) بازتر شود . فاصله كانوني لنز كوتاهتر ؛ و هر چه زاويه ديد بسته تر شود ، فاصله كانوني لنز براي پوشاندن كادر فيلم بلندتر مي شود ( شكل بالا ) لنز ها را معمولاً با دو عامل كه روي صلوقه و دهانه خارجي آنها حك شده شناسايي مي كنند ، فاصله كانوني و قدرت لنز مانند 14 : 1 50 mnf
قدرت ( سرعت ) لنز ها
حداكثر توانايي لنز براي عبور دادن نور كه در واقع بزرگترين روزنة ديافراگم يك لنز محسوب مي شود و درجة آن روي دهانة خارجي لنز درج مي شود . هر چه اين روزنه بزرگتر باشد توانايي لنز براي تصوير برداري در جاهاي كه نور بيشتر است و لنز را اصطلاحاً (( سريعتر )) مي نامند ، لنز هاي سريع به جزء در موردي كه ذكر شده مزيت چنداني نسبت به لنز هاي مشابه به خود دارند .
نكته اي را كه بايد دربارة كاربرد روزنه هاي باز دبافراگم در نظر داشته باشيد اين است كه هر چه روزنة ديافراگم بازتر شود امكان تاثير خطاهاي رايج عدسيها در تصوير بيشتر مي شود .
اجازه بدهيد اين نكته را به صورت كلي تري بيان كنيم . آزمايشهاي مختلف نشان داده است كه لنز ها بهترين كيفيت اپتيكي خود را كه حاصل آن تصوير روي فيلم است با روزنه هاي خيلي باز يا خيلي بسته ديافراگم خود ارائه نمي دهند .
درجه ديافراگم :
ديافراگم وسيله اي است كه روزنه عبور نور را تغيير مي دهد و بدين وسيله مقدار نوري را كه به سطح فيلم مي رسد كنترل مي كند ، در اين جا بايد اضافه كنيم كه ديافراگم يك عمل مهم ديگر را نيز در دوربين انجام مي دهد و آن كنترل ( كم يا زياد كردن ) عمق ميدان و نوع تصوير است كه در ا دامة مطلب به آن مي پردازيم .
ديافراگم از از تعدادي تيغه هاي نازك فلز تشكيل شده است كه روزنه هاي بين آنها به صورت دايره وار كوچك و بزرگ مي شوند و طبق مقدار نوري كه مي تواند از اين روزنه ها عبور كند متناسب است با كوچك و بزرگ آنها روزنه هاي مختلف ديافراگم بر اساس يك توافق بين المللي ( در سال 1900 ميلادي در پاريس ) بدين ترتيب درجه بندي شده اند 1 ، 4/1 ، 2 ، 8/2 ، 4 ، 6/5 ، 8 ، 11/16 ، 22 ، 32 ، 45 ، 64 و ... هر كدام از اين روزنه ها ريك است ، يعني مقدار نوري كه از هر روزنه عبور مي كند به ترتيب دو برابر روزنة بعدي ( يا طبق روزنه قبلي ) است .
مقدار نوري كه از روزنه هاي مختلف ديافراگم عبور مي كند ، به سوار تصاعدي كاهش يا افزايش مي يابد .
اصولاً اصطلاح f - stop استاپ ، درجه ديافراگم يا به اولية آن روزنه ايست دهنده ، در ابتدا به اين دليل انتخاب شده است كه ديافراگم روست مثل يك ايستگاه بازرسي عمل مي كند ، پرتوهاي نوري كه به اطراف داخل لنز حركت مي كنند ، در جلوي ديافراگم متوقف مي شوند و فقط به دسته اي از آنها به اندازه ظرفيت روزنة انتخاب شده اجازه عبور به داخل دوربين داده مي شود .
اندازه اين روزنه براي عبور نور در شرايط مختلف ، گاه بايد مثلاً
•- اعداد مربوط به درجه هاي مختلف ديافراگم ( عدد f ) هر كدام از تقسيم فاصله كامومي لنز به قطر روزنة ديافراگم بدست آمده اند .
براي مثال اگر يك لنز 50 ميلي متر را عملاٌ بررسي كنيم ، مي بينيم كه در ديافراگم 104 قطر روزنة آن 36 ميلي متر ( 4/1 = 36/50 ) در ديافراگم 2 قطر روزنة 25 ميلي متر ( 2 = 25 /50 ) و ... روزنة آ‹ كوچكتر مي شود ، در اين مثال بزرگترين درجه 4/1 / f ( قطر روزنه 36 ميلي متر ) و كوچكترين آنها درجة ديافراگمب f/22 قطر روزنة حدود 2 ميلي متر مي باشد .
توجه :
درجه هاي روزنه هاي مختلف ديافراگم براي تمام لنز ها يكسان و استاندارد است . براي مثال مقدار نور كه كه ار ديافراگم f/2 يك لنز 50 mm ( 2 = 25/50 ) عبور مي كند . با مقدار نوري كه از ديافراكم f/2 يك لنز 20 mm ( 2 = 40/80 ) مي گذرد برابر است .
زيرا در لنز 80 mm افزايش قطر روزنه ، بلندي كانون لنز را جبران مي كند و در نتيجه مقدار نوري كه از هر درجه مشخص ديافراگم در هر لنز 50، 80 ميليمتر از تمام لنز ها عبور مي كند يكسان و برابر است .
عمق ميدان وضوح تصوير
عمق ميدان ( Depth of field ) وضوح تصوير ، محدودة خاص است در جلوي دوربين كه اجسام واقع در آن محدود به وضوح روي ccd ثبت مي شوند و اجسامي كه در خارج از آن قرار دارند تصويري مات ومحو خواهند داشت ، همان طور كه در دياگرام صفحه زير مي بينيد مكان و وسعت اين محدوده در شرايط مختلف قاب تغيير است .
در ضمن وقتي عمق ميدان در شرايط را توضيح مي دهيم افزايش مي يابد ،
عمق وضوح در پشت موضوح بر مراقب بيشتر از جلوي آن مي شود ، اين شرايط به طور عمده از اين قرار ده .
•1) هر چه فاصله فيلم برداري زيادتر شود ( صرفنظر از لنز ) عمق ميدان زيادتر مي شود . براي مثال عمق ميدان جشمي در فاصله نزديك به 2 متر يك لنز 50 mm با ديافراگم 8 حدود 4/0 متر ، در فاصله 3 متر حدود 2 متر در فاصله 5 m حدود 6 m است ( شكل صفحه بعد ) .
•2) هر چه روزنة ديافراگم لنز كوچكتر شود ( صرفنظر از لنز ) عمق ميدان زيادتر مي شود . براي مثال عمق وضوح جسمي در فاصله 3 m يك لنز 50 mm با درجة ديافراگم 2 حدود 0/4 m با ديافراگم 8 نزديك به 2 متر و با ديافراگم 6 حدود 5 m است .
•3) هر چه فاصله كانوني لنز كوتاهتر شود ، عمق ميدان وضوح زيادتر مي شود . براي مثال عمق ميدان وضوح با ديافراگم 8 در فاصله 3 متري يك لنز 135 mm حدود 0/2 mm ، با همين فاصله و همين درجه ديافراگم با لنز 50 mm حدود 2 متر و با لنز 28 ميليمتر حدود 5/8 است .
انواع لنز ها :
به طور كلي لنز ها با استاندارد مشخصي براي دوربين هاي مختلف ( قطر كوچك ، متوسط و بزرگ ) ساخته مي شوند . ليكن لنز هاي اختصاصي هر طبقه از دوربين ها نيز خود شامل گروههاي مختلفي از لنز ها مي شوند . عمده ترين وجه تمايز لنز هاي در هر طبقه فاصله كانوني آنهاست كه از اين نظر مي توان لنز ها را به سه گروه تقسيم كرد .
لنزهاي وايد ( زاويه باز - كوتاه )
لنزهاي نرمال ( استاندارد - عادي )
لنزهاي تله ( زاويه بسته - بلند )
عملكرد ساير لنزها را نيز در همين فصل بررسي مي كنيم .
لنزهاي نرمال :
اين لنزها دو عدد است 1) لنزهاي وايد كوتاه 2) لنزهاي تله بلند قرار گرفته اند و همان طور كه در مبحث زاويه ديد ( قدرت پوشش ) لنز ها توضيح داديم .
فاصله كانوني لنز نرمال هر دوربين حدوداً برابر قطر تصويري است كه روي ccd تشكيل مي دهد . بر اين اساس اين لنز ها تصوير را تحت زاويه اي حدود 53 درجه ( شبيه چشم انسان ) روي ccd ثبت مي كنند .
لذا تصويري كه اين لنزها از مناظر و اجسام ارائه مي دهند به آنچه كه چشم انسان مي بيند بسيار نزديك است ؛ به همين دليل هم آنهارا لنزهاي نرمال ياعادي مي نامند .
گفتيم لنز نرمال ، لنز استاندارد هر دوربين محسوب مي شود . بدين ترتيب شناسايي لنز استاندارد هر دوربين كار ساده اي است ، چرا كه كار ccd هر دوربين و در نتيجه قطر تصوير آن مشخص است .
لنز وايد :
لنزهاي واير يا زاويه باز لنزهاي هستند كه فاصله كانوني آنها را قطر تصويري كه روي ccd تشكيل مي دهند كوتاهتر است ؛ از اين رو آنها را لنزهاي كوتاه نيز مي نامند . ( حتي اندازه ظاهر شان هم كوتاهتر از ساير لنزهاست ) به عنوان مثال قطر تصوير صفحه حساس 35 mm نزديك به 50 mm است .
بنابراين تمام لنزهايي كه مخصوص دوربين هاي 35 mm با فاصله كانوني زير 50 mm ساخته شده اند . براي اين دوربين ها حكم لنز واير يا زاويه باز را دارند .
هر لنزي كه فاصلة كانوني آن از فاصله كانوني لنز نرمال دوربين كمتر باشد براي آن دوربين لنز واير محسوب مي شود . ليكن هر چه فاصلة كانوني لنز كوتاهتر شود اعوجاج تصوير بيشتر مي شود .
يعني تصوير اجسام به صورت اغراق آميز و بهتر مي شود و فاصلة بين آنها نيز زيادتر از حد معمولي به چشم مي آيد ، به ويژه اجسام پيشزمينة تصوير كه خيلي بيشتر دستخوش اين اعوجاج مي شوند .
از اين رو كاربران با تجربه براي بدست آوردن تصاوير طبيعي تر با اين لنزها ، تا جايي كه ممكن است پيش زمينة تصوير را ساده انتخاب مي كنند . لنزهاي زاويه باز براي كنترل از مناظر ، محاسن ، تاسيسات صنعتي ، آثار باستاني و به طور كلي جاهايي كه وسعت ميدان ديد لنز نياز است كارايي خوبي دارند .
عمق ميدان وضوح لنزهاي زاويه باز به مراتب بيشتر از ساير لنزهاست بطوري كه در بيشتر شرايط تا فاصله بي نهايت لنز ( گاه بيش از 100 m ) در وضوح دائمي لنز قرار مي گيرد .
لنزهاي تله
لنز تله ( بلند ) لنزهايي هستند كه فاصله كانوني آنها از قطر تصويري كه روي فيلم تشكيل مي دهند بلندتر است ، به عبارت ديگر هر لنزي كه فاصله كانوني آن از فاصله كانوني لنز نرمال دوربين بلندتر باشد براي آن دوربين لنز تله محسوب مي شود .
زاوية ديد لنزهلي تله بسته تر از زاوية ديد چشم انسان است . لذا اين لنزها فضاي بسته تري از صفحة فيلم برداري را روي ccd ثبت مي كنند .
و نكته آخر در مورد لنزهاي تله اينكه كندتر است تصويرها حاصل از اغلب اين لنزها ، اندكي كمتر ار لنزهاي نرمال است .
لنزهاي زوم
لنزهاي زوم لنزهايي هستند كه فاصله كانوني آنها متغير است . در ساختمان اين لنزها چندين گروه از عدسيهاي مختلف به طور شناور به كار رفته است كه اين تغيير فاصله كانوني را امكان لنزهاي زوم را با دو عدد كوتاهترين و بلندترين فاصله كانوني آنها مشخص مي كنند .
براي مثال يك لنز زوم 135 mm - 35 امكان ؟؟ پيوسته از تمام فواصل كانوني بين 35 تا 135 mm را فراهم مي كند . بدين ترتيب ملاحظه مي كنيد كه يك لنز زوم به تنهايي كار چندين لنز را انجام مي دهد . در ضمن هر چه اندازه صفحه حساس ccd به مراتب پيچيده تر مي شود به همين دليل هم لنزهاي زومي كه براي دوربين ها 35 mm ساخته مي شوند در مقايسه كم است .
عدسيهاي لنزهاي زوم معمولاً از 10 تا 20 جزء تشكيل شده اند كه اين امر ممكن است باعث افت كيفيت تصوير تصوير فيلم شود .
در واقع معماري لنز از ساختار و كيفيت اپتيكي بسيار بالايي بر خوردار باشد تا كيفيت تصوير پس از شكستهاي نوري پرتويي و عبور از همه عدسي و فضاهاي خالي بين آنها افت نكند . از اين رو با وجود فراگير شدن اين لنزها براي دوربين هاي كوچك و تصوير برداري عمومي ، تصوير برداران حرفه اي از اين لنزها فقط براي مقاصد خاصي استفاده مي كنند . و هر جا كه امكانش باشد استفاده از لنزهاي فاصله كانوني ثابت ارائه مي دهد .
نسبت به تصوير لنز زوم مشابه به آن از كنتراست بالاتر و وضوح يكنواخت تري برخوردار است به علاوه هميشه لنزهاي فاصله كانوني ثابت در مقايسه با لنزهاي زوم مشابه به خود از سرعت بالاتري نيز برخوردار هستند .
به همين دليل عملكرد اين لنزها به گونه اي است كه پرسپكنيو صفحه را به ظاهر فشرده تري از حد معمولي آن مي سازند در نتيجه اجزاي تصويري كه تشكيل مي دهند به نظر بزرگتر مي آيد و فاصلة بين آنها نيز كمتر مي شوند .
عمق ميدان لنزهاي تله به مراتب كمتر از ميدان ساير لنزهاست به طوري كه گاهي فقط چند cm از ميدان ديد جلوي دوربين در محدودة وضوح لنز قرار مي گيرد .
اين امر يكي از ويژگيهاي زيبا و خاص لنزهاي تله به شمار مي آيد زيرا اين تمهيد براي برجسته و متمايز كردن موضوح اصلي از محيط اطراف آن يا شاخص كردن قسمتي از جزئيات صفحه فيلم برداري كاربرد بسيار خوبي دارد . لنزهاي كه فاصلة كانوني آن دو برابر فاصله كانوني لنز نرمال باشد .
تصوير را دو برابر بزرگتر روي فيلم ثبت مي كند . به همين نسبت هر چه فاصله كانوني لنز بلندتر شود ، تصويري بزرگتر بدست مي آيد . از اين رو لنزهاي تله قادرند از فواصل نسبتاً دور به خوبي قسمتي از يك صفحه را به تصوير در آورند . هر چه فاصلة كانوني لنزهاي تله بلندتر شود حداقل فاصلة ممكن فيلم برداري با آنها نيز زيادتر مي شود .
تجربه نشان داده است كه لنزهاي تله نورهاي ماورا بنفش را بيش از حد معمول جذب مي كنند و در نتيجه رنگ كلي تصوير حاصل از آنها به سردي گرايش پيدا مي كند . از اين رو بهتر است در نور روز ، از بستن فبلترهاي مرغوب نور آسمان ( اسكاي لايت ) يا uv روي لنزهاي تله غافل نشويد .
قابليت اصلي لنزهاي زوم تغيير ميزان بزگنمايي تصوير بدون تغيير مكان دوربين است كه در نتيجه سرعت عمل و حق انتخاب تصوير را براي ما چند برابر مي كند .
اغلب لنزهاي زوم فقط يك حلقه براي تنظيم فاصله و زوم كردن دارند ، كاركردن با اين لنزها بسيار سريعتر و راحتتر است ، لنزهاي زوم اغلب دوربين هاي مقطع كوچك از اين نوع است اما بعضي از لنزهاي زوم يك حلقه براي تنظيم فاصله و يك حلقه هم براي زوم كردن دارند .
تصوير برداري با اين لنزها به كمترين زمان نياز دارد تا هنگام تصوير برداري حلقه اي را به جاي ديگري بچرخانيد . در ضمن توجه داشته باشيد كه در بعضي از لنزها زوم ، تنظيم فاصله با تغيير ميزان بزرگنمايي از زوم ( زوم ) به هم مي خورد .
از جنبه فني اينها لنزهاي زوم كاملي نيستند . لنز زوم كامل لنزي است كه تنظيم فاصله تصوير برداري در تمام فواصل كانوني زومها مختلف آن تغيير نكند . لنزهاي زوم به لحاظ ساختار آسيب پذيرترين نوع لنزها هستند ( كوچكترين ضربه به لنز ممكن است آن را معيوب سازد ) .
لنزهاي ماكرو
لنزهايي هستند كه اساساً براي برداشتن تصويري درشت از فاصله اي نزديك طراحي شده اند . از اين قابليت ماكرو يا درشتنمايي با لنزهاي تله نرمال كاربر بهتري دارد تا با لنزهاي واي.
اگر چه بعضي كارخانه ها ي ماكرو ، زومهاي واير و تله نيز به بازار عرضه كرده اند ، لنزهاي ماكرو وقتي با واسطه هايي از قبيل حلقه هاي گسترش ( Extention Tube ) يا فانوسهاي مخصوص همراه شوند ( اين واسطه ها فاصله لنز تا صفحه حساس را افزايش مي دهد ) ، مي توانند تصوير تا حدود بيست برابر ( 20 x ) اندازة اصلي يك جسم را روي فيلم ثبت كنند .
اين نسبت بزرگنمايي را بيست به يك ( 20:1 ) مي نامند و نهايت بزرگ نمايي در تصوير برداري از اجسام بدون استناد از ميكروسكوپ است كه به آن ماكرو فتوگرافي مي گويند .
لنزهاي كنترل پرسپكتيو
تا به حال هيچ فكر كرده ايد كه چرا در تصويرهايي كه در ساختمانهاي بلند مي گيرند ، خطوط موازي و عمود آنها در بالا به هم نزديك مي شوند يا چرا انتهاي خيابانها و جاده ها در تصاوير باريك است ؟
دليلش ساده است . براي اينكه در تصوير برداري از ساختمانهاي بلند دوربين را به طور ناخودآگاه به طرف بالا كج مي كنند تا بتوانيد تمام بلندي ساختمان را در كادر ccd ثبت كنيد .
وقتي دوربين را سربالا مي گيريد ، فاصله قسمت پايين ccd را تا ساختمان كم و فاصله بالاي تصوير ccd را نسبت به آن زيادتر مي كنيد . همين امر باعث مي شود كه قسمت پايين ساختمان پهن تر و قسمت بالاي آن باريكتر روي مانيتور ثبت مي شود . در نتيجه شكل مستطيل ساخنمان ( متناسب با زاوية فيلم نسبت به آن ) تبديل به ذوزنقه اي مي شود كه طبق خطوط اضلاع آن متناوب مي باشند ، قبلاً گفتيم از اين ويژگي مي توان به قصد بلندتر نشان دادن و عظمت بخشيدن به ساختمان به طور آگاهانه استفاده كرد
اما در عكاسي صنعتي و معماري وقتي پرسپكتيو رفيق اجسام مورد نظر است ، براي جلوگيري از متقارب شدن خطوط تصوير ، طبعاً بايد كاري كنيم كه فاصله تمام سطح ccd با جسم مورد نظر يكسان باقي بماند ، براي اين كار لازم است هنگام تصوير برداري سطح صفحه حساس كاملاً موازي با سطح جسم قرار گيرد .
به عبارت ديگر بايد كاملاً تراز و عمود به موضوع اصلي فيلم برداري كنيم . البته در اين صورت براي تصوير برداري از ساختمانهاي بلند ؛ لنزهاي معمولي نادر نخواهيم بود كه تمام بلندي ساختمان را روي فيلم ثبت كنيم . براي اين منظور لنزهاي مخصوص ساخته شده اند كه آنها را لنز كنترل پرسپكتيو ( Perspective Control - pc ) يا در اصطلاح ديگر لنزهاي شيفت ( Shift : جابه جايي ) مي نامند .
ساختار لنزهاي شيفت به گونه اي است كه مي توان آنها را از تحتاني تا چند ميليمتر به طرف بالا و پايين ( شيفت عمومي ) يا 90 درجه اي به طرف چپ و راست ( شيفت افقي ) جابه جا كن .
كاري كه لنز شيفت انجام مي دهد بدين صورت كه قبلاً هر چه آن را به طرف بالا تغيير مكان دهيم ، قسمتهاي بيشتري از بالاي صفحه بلندي ساختمان ، را به تصوير در مي آورد ؛ در عوض قسمتهاي ناخواسته بيشتر زمينه تصوير را از كادر تصوير حذف مي كند ، البته طبيعي است كه اصل موازي بدون سطح ccd با موضوع تصوير برداري همچنان براي جلوگيري از تقارب خطوط تصوير بايد رعايت شود .
در ضمن هميشه قابليت ( امكان قرار گرفتن لنز در خارج از محور عمود بر مركز فيلم ) باعث مي شود كه اين لنزها الزاماً از زاوية ديد و قدرت پوشش وسيعتري نسبت به لنزهاي كه داراي خطوط افقي موازي زياد هستند گاهي اوقات شيفت افقي لنز مناسبتر راه حل ممكن به شمار مي رود .
بعضي از اين لنزها امكان تيلت ( Tilt : زاويه خوردن يا كج شدن ) نيز برخوردارند كه كاربرد آن در تصوير برداري صنعتي است و قبلاً يكي از موارد استفاده آن براي افزايش عمق ميدان وضوح تصوير در داخل شليم فلوگ توضيح داديم . بعضي از دوربين ها مقطع متوسط عمل تيلت را به كمك يك فانوس متحرك زاويه خور انجام مي دهند ، مانند دوربين هاي رولينكس Sl66x و Sl66 ( براي عكس برداري كاربر دارند ) .
لنزهاي كاتاديوليزيك (آينه اي ) :
لنزهاي آينه اي لنزهاي هستند با فاصله كانوني بعضاً بسيار بلند كه در ساختمان بسيار جمع و جور آنها دو عدد آلينه در كنار چند عدسي به كار رفته است ، از اين آينه درست در مركز جلوي لنز و از پشت به كار رفته به طوري كه دايرة مات مركز اين لنزها معرف آينه اي بودن آنهاست ، تعبيه ديافراگم يا روزنة متغير در اين لنزها به لحاظ ساختاري عملاً امكان پذير نيست .
از اين رو ديافراگم آنها معمولاً روي درجة f/8 يا f/11 ثابت است . همة اين عدسيها دست به دست هم داده اند تا اين لنزها بر خلاف معمول ، از وزني بسيار كم ، طولي بسيار كوتاه و قيمتي ارزان - گاه تا نصف قيمت يك تله معمولي مشابه خود - برخوردار شوند .
عدسيهاي به كار رفته در اين لنزها عمل شكست نور ( Dioptric ) و آينه ها نيز عمل بازتاب ( Catoptric ) پرتوهاي نور را انجام مي دهند . به همين دليل لنزهاي فوق را كاتاديوليزيك مي نامند ، زاويه ميدان ديد اين لنزها به لحاظ ساختاري نمي تواند بيشتر از 12 درجه باشد ، لذا لنزهاي فوق فقط در فواصل كانوني بين 200 تا 2000 ميليمتر لبلي دوربين ها 35 ميليمتنر و مقطع متوسط شناخته مي شوند .
در ضمن چون روزنه ديافراگم آنها ثابت است ، بنابراين اين لنزها كنزي لبلي عمق ميدان وضوح تصوير ندارند . ميزان نور ورودي به دوربين نيز يا به كمك فبلترهاي خاكستري مخصوص كه در پشت لنز نصب مي شوند يا فقط از طريق شاتر در بين كنترل مي شود كيفيت تصوير لنزهاي آينه اي در كل نمي توانند با كيفيت لنزهاي تله معمولي برابري كند ؛ ليكن در بعضي مواقع قيمت ارزان يا يا موردي اينها ، اين سازش براي كيفيت تصوير را توجيه مي كنند .
زاويه ميدان ديد :
قبلاض زاويه ديد داخلي لنزها را در مبحث قدرت پوشش لنزها بررسي كرديم - زاويه فوق در واقع براي طراحي و ساخت لنزها نقش اساسي دارد . اما آنچه كه در تصوير برداري حائز اهميت است زاويه ديد خارجي يا ميدان ديد تصوير برداري لنزهاست در ديافراگم صفحه بعد زاويه ميدان ديد انواع لنزهاي رايج نشان داده شده است
همانطوركه ملاحظه خواهيد كرد هر چه فاصله كانوني لنزها بلندتر مي شودذ زاويه ميدان ديد و همانطور كه قبلاً توضيح داديم عمق ميدان وضوح تصوير آنها كاهش مي يابد در واقع در فواصل كانون بالا با دو برابر شدن فاصله كانوني زاويه ميدان ديد اين لنزها عملاً نصف مي شود در كنار دياگرام صفحه بعد لنزهاي دوربين هاي 35 mm ( كه ساده ترين طيف لنزهاي تصوير برداري جهان را تشكيل مي دهند) به طور ؟؟ مرور مي كنيم .
•- لنزهاي 6 تا 8 ميليمتري :
يا لنزهاي چشم ماهي با زاويه ديد فوق العاده وسيع و اعوجاج تصوير فوق العاده زياد اين لنزها كاربرد عمومي ندارند و براي ايجاد جلوه هاي ويژة تصويري به كار مي روند .
- لنزهاي 8 تا 35 ميلمتري :
لنزهايي هستند با زاويه ميدان ديد زياد و عمق ميدان وضوح عالي در اين گروه لنزهاي 35 mm از اعوجاج كمي در تصوير برخوردارند .
- لنزهاي 50 ميليمتري :
لنز نرمال با استاندارد دوربين هاي 35 mm محسوب مي شوند . لذا تصويري كه اين لنزها ارائه مي دهند بسيار نزديك به تصويري است كه چشم انسان مي بيند . بعضي از اين لنزها سريعترين لنزهاي تصويربرداري جهان به شمار مي روند .
لنزهاي 80 تا 300 ميليمتري :
لنزهاي تلة نسبتاً سبك وزني هستند : به طوري كه تصوير برداري روي دست را امكان پذير مي سازد . هر چه فاصلة كانوني اين لنزها افزايش يابد ، عمق ميدان وضوح كمتر و پرسپكتيو ظاهري تصوير نيز فشرده مي شود .
لنزهاي 400 تا 1200 ميليمتري :
مزيت بزرگنمايي اين لنزها بالا است . از اين رو براي تصوير برداري از فواصل دور مناسب مي باشد . اين لنزها طبعاً سنگين و در ضمن عمق ميدان وضوح كمي دارند . لذا استفاده از سه پايه لبلي تصوير برداري با آنها ضروري است .
لنزها و ملزومات الحاقي :
لنزهايي را كه تا كنون شرح داديم هر كدام به طور مستقل براي شرايط مختلف تصوير برداري به كار مي روند . اما براي تصوير برداري از اجسام بسيار كوچك به ويژه ماكرو فتوگرافي ، دوربين هاي قطع كوچك و متوسط با تصوير برداري از فاصله بسيار دور ممكن است لنزهاي ماكرو يا تله به تنهايي بزرگنمايي مورد نياز را فراهم نكنند .
حلقه هاي گسترش فاصله كانوني ، فانوسها و عدسيهاي درشت و واسطه هاي مبدل تله ، وسايلي هستند كه در چنين شرايط به لنزها اضافه مي شوند و ميزان بزرگنمايي دلخواه را براي تصوير برداري ايجاد مي كنند .
مبدلهاي تله (Tele Convertor)
واسطه هاي حلقه اي شكل هستند كه از چند عدسي تشكيل شده اند و بين لنز و بدنة دوربين نصف مي شوند . مبدل تله لنز نرمال را به لنز تله را به لنز بلندتري تبديل مي كند ( با لنزهاي واير هم مناسبت چنداني ندارد ) به عيارت دقيقتر مبدل تله اي با ضريب بزرگنمايي 2 x فاصله كانوني تمام لنزهاي نرمال و تله را دو برابر مي كند ( بزرگنمايي تصاوير فاصله دو برابر مي شود ) .
هنگام استفاده از اين واسطه ها اگر فاصلة كانوني به اين طريق دو برابر شود . اولاً مقدار نوري كه به سطح ccd مي رسد به ؟؟ كاهش مي يابد ، ثانياً عمق ميدان نيز بسته به لنزهاي مختلف ممكن است نصف شود .
البته اگر دوربين به نورسنج داخلي مجهز و مبدل تله استاندارد همان دوربين باشد ( يعني ارتباطات نورسنجي لنز پس از نصب مبدل كمكي تان با بدنة دوربين برقرار باشد ) نيازي به اين گونه محاسبات و ملاحظات نيست .
هنگام خريداري اين مبدلها بهتر است مبدل تله ساخت كاخانه ؟؟ دوربين خود را انتخاب كنيد چرا كه در اين صورت ؟؟ مبدل ، استاندارد دوربين و عدسيهاي آن نيز هم جنس عدسيهاي لنز اصلي شما خواهند بود ؛ در نتيجه انحرافات زنگي و خطاهاي عدسيها با نصب مبدل تشديد نخواهد شد . بعضي از مبدلهاي تلة متفرقه به همين دلايل كيفيت كلي تصوير را كاهش مي دهند .
عدسيهاي درشت نمايي :
كه در اصطلاح رايج به آنها لكوزآپ ( Clas up يا لكوس آپ : نماي نزديك يا تصوير درشت ) مي گويند ، عدسيهاي هستند كه معمولاً از يك جزء تشكيل شده اند و شبيه فبلتر تصوير برداري روي لنز دوربين پيچ مي شوند .
اين عدسيها ارزانترين وسيله گرفتن تصويري درشت از اجسام نسبتاً كوچك هستند و كاري كه لنزهاي ماكرو در محدوده بزرگنمايي خود با كيفيت بالاتري انجام مي دهند .
اين عديسها بر اساس (( ديوبتر )) ( واحد كه از تقسيم يك متر بر فاصله كانوني بدست مي آيد ) درجه بندي مي شوند ، براي مثال عدسي اي با ديوبتر +2 داراي فاصله كانوني 5/0 متر ( 2 = ؟؟ ) و فاصلة كانوني عدسي اي با ديوبتر + 4 ( 4 = ؟؟ ) ، 25/0 متر يا 25 سانتي متر است.
عدسي اخير تصوير برداري از جسمي در فاصله 5 cm از مكان پذير مي كند ، اگر بر حسب نياز دو عدد از اين عدسيها با هم مورد استفاده قرار گيرند ( مثلاً يكي با ديوبتر + 1 و ديگري با ديوبتر + 4 ) ، حاصل اين دو عدسي اي مي شود با قدرت مجموع ديوبتر هاي آنها يعني + 5 در ضمن هر چه فاصله كانوني لنز اصلي بلندتر شود ، ميزان بزرگنمايي عدسي درشتنما زيادتر مي شود
اما از طرف ديگر هر چه قدرت اين عدسيها بالاتر رود ، خطاهاي معمولي آنها نيز آشكار تر مي شود ، لذا بهتر است تا حد امكان از به كار بردن چند نماي آنها با هم خودداري كنيد ، در ضمن براي كاهش اين خطاها و افزايش عمق ميدان وضوح تصوير ، مي توانيد روزنة ديافراگم را كوچك انتخاب كنيد .
صفحه اصلی
انجمن
جستجو
فهرست اعضا
افزونه های فایرفاکس
» 
تشکر شده توسط :